Pleidooi voor de basispsycholoog
De geestelijke gezondheidszorg (afgekort GGZ) is net een jungle. Een immens gebied, waarin je gemakkelijk kunt verdwalen. Het zit er vol met allerlei hulpverleners die werkzaam zijn in verschillende settings en zich richten op diverse cliëntenpopulaties. Midden in deze ‘GGZ jungle’ staat de basispsycholoog; een waardevol en goed opgeleid hulpverlener, maar eentje die je door alle bomen in het bos haast over het hoofd zou zien. In dit pleidooi brengt MidP de basispsycholoog onder de aandacht.
Wie is die basispsycholoog?
De basispsycholoog is een academicus. Hij (lees ook gerust zij) heeft op één van de Nederlandse Universiteiten een flinke dosis theoretische kennis toegediend gekregen en, mogelijk nog belangrijker; hem is bijgebracht hoe hij als kritisch wetenschapper zin van onzin kan onderscheiden. Hij is zich er zodoende terdege van bewust dat ontwikkeling nimmer stopt en dat hij zich door studie én oefening zal moeten blijven vormen. In de basis heeft hij reeds een gedegen kennis van psychopathologie; hij heeft kennis van de etiologie van stoornissen, heeft weet van de kenmerkende patronen, de in stand houdende of luxerende factoren en is in staat om te interveniëren met bewezen effectieve behandelingen. In zijn werkwijze houdt de huidige generatie basispsychologen rekening met zowel biologische, psychologische als sociale factoren. De basispsycholoog is daarnaast onderlegd in het doen van psychodiagnostiek; het classificeren van psychische problematiek in termen van de DSM-‘diagnoses’ is één van de kerncompetenties. Verder is de basispsycholoog bekwaam in het maken van functie- en betekenisanalyses. Al de opgedane kennis en ontwikkelde competenties heeft de basispsycholoog leren toepassen tijdens een praktijkstage, meestal in een GGZ-instelling. Facultatief daarbij is de BAPD (Basis Aantekening PsychoDiagnostiek). Deze aantekening betekent dat de basispsycholoog tenminste 200 uur gesuperviseerde praktijkervaring heeft opgedaan op het gebied van diagnostiek. Last but not least werkt de basispsycholoog volgens de beroepscode van het NIP.
Welke werkzaamheden kan een basispsycholoog uitvoeren?
De bovenstaande schets van kennis en competenties is, grofweg, te vertalen naar een vijftal werkzaamheden: 
  • Intakegesprekken voeren en een indicatie geven voor een passend behandelaanbod.
  • Door middel van psychodiagnostisch onderzoek een beeld vormen van de problematiek en, voorzien van een gedegen onderbouwing, een rapport opstellen.
  • Psycho-educatie geven aan cliënten en hun omgeving over de psychische problematiek.
  • Psychologische behandelingen/ trainingen geven, zowel in individuele- als groepssetting. 
  • Een bijdrage leveren aan wetenschappelijk onderzoek.
Doordat de basispsycholoog een leergierige basishouding heeft, kan het takenpakket van de basispsycholoog worden uitgebreid met uiteenlopende taken zoals preventie, e-health behandeling, het onderhouden van contacten met organisaties en andere externen, het adviseren van teams en terugvalpreventie.
Welke functies passen bij het profiel van de basispsycholoog?
Met de invoering van de generalistische basis GGZ in januari 2014, is de ‘GGZ-jungle’ vormgegeven. Binnen de GGZ zijn voor de basispsycholoog de meest voor de hand liggende functies die van: 
  • Basispsycholoog als medebehandelaar (in zowel de BGGZ als SGGZ) 
  • POH GGZ bij een huisartsenpraktijk of gezondheidscentrum
De eerder omschreven ontwikkelingsbereidheid van basispsychologen blijkt uit het feit dat zij vaak vervolgopleidingen doen zoals de VGCt-opleiding of de Gz-opleiding (daarvoor is een LOGO-verklaring vereist), of voor extra werkervaring een –al dan niet omstreden– werkervaringsplaats vervullen. Ook buiten de GGZ liggen er kansen voor de basispsycholoog. Denk bijvoorbeeld aan onderzoeksfuncties of docentfuncties binnen het HBO of een Universiteit, beleidsfuncties bij beroepsverenigingen of overheidsorganen en consultancy functies in het bedrijfsleven. Het NIP heeft de mogelijkheden voor de basispsycholoog nauwkeurig omschreven in een factsheet. 
Stichting Meesters in de Psychologie
Wij van MidP profileren de basispsychologen graag als meesters in de psychologie. Daar is ons inziens –getuige de mastergraad- geen speld tussen te krijgen. Wij pleiten voor een expansie van kansen op de arbeidsmarkt, want ons vak leer je toch vooral in de praktijk. Wij trachten niet alleen om de basispsycholoog te motiveren om zijn banenjacht hoopvol te blijven voortzetten en zichzelf te blijven ontwikkelen, ook proberen wij werkgevers bewust te maken van de mogelijkheden. MidP is er namelijk van overtuigd dat de ‘GGZ-jungle’ floreert bij de waardevolle inbreng van basispsychologen en om die reden zullen wij ons op dit platform blijven inzetten voor onze beroepsgroep.