Verslag beursprogramma Guatemala 2018

Eind 2018 zijn twee psychologen, Tessa en Stefanie, naar Guatemala gereisd in het kader van het Meesters in de Psychologie-beursprogramma. Zij hebben zich hier ingezet voor stichting Tess Unlimited. Om kinderen en jongeren met schisis (hazenlip) te ondersteunen hebben zij zich vijf weken ingezet, onder andere in een kampweek voor jongeren, een operatieweek voor baby's en een week waarin door het land voorlichting werd gegeven. Het zijn inspirerende weken geworden, waarin Tessa en Stefanie naast de mooie momenten ook hebben ondervonden hoe uitdagend het is om te werken in een andere taal en cultuur. Hieronder lees je over hun ervaringen.
Zelf vrijwilliger worden voor Tess Unlimited? Neem een kijkje op de site van de stichting, of bezoek voor inspirerende foto's ook hun Facebook-pagina!
Ervaringen van Tessa

Het contact maken met de mensen in Guatemala vond ik één van de allerleukste dingen van mijn werk. Ik vind het belangrijk om er voor te zorgen dat zowel kinderen als de ouders zich op hun gemak voelen en zich gesteund voelen. Bij het opvangen van de moeders in de operatieweek merkte ik dat ik gewend ben om steun vooral verbaal te bieden en door mijn matige Spaans kon ik dat nu niet. Ik heb gemerkt dat je door er gewoon ‘te zijn’ al meer steun kan bieden dan ik vooraf had gedacht. Wanneer we uitlegden dat het heel normaal is om gespannen te zijn op zo’n spannende dag, zagen we vaak al wat meer rust terug komen bij de moeders. Vaak hielp het ook om een rustig plekje te zoeken, een glaasje water te halen en om even te helpen met de zorg voor de andere kinderen (broertjes en zusjes). Zo konden we met weinig taal vaak al veel betekenen.
Van het werken met mensen uit een andere cultuur heb ik ook veel kunnen leren. Tijdens mijn ontmoetingen met de moeders in het ziekenhuis en de jongeren op kamp merkte ik dat ik veel vanuit mijn Nederlandse hulpverleners-perspectief keek. Op kamp viel als nel op dat de Guatemalteekse jongeren zich jonger gedroegen dan hun leeftijdsgenoten uit Nederland. Ook viel al snel op dat ze niet gewend waren om stil te zitten en (veel) verbale informatie te verwerken. We hebben daarom ons draaiboek vaak een beetje moeten aanpassen. Dit heeft mij laten inzien hoe belangrijk het is om altijd goed te blijven kijken of jouw manier van werken aansluit bij je doelgroep en om flexibel te zijn als dat niet zo is.
Door mijn ervaringen uit het ziekenhuis en Campamento Sonrisas heb ik geleerd om soms mijn eigen plan los te durven laten en allereerst aansluiting te zoeken. Wanneer het goed lukt om een rustige en veilige omgeving te bieden, durven mensen hun verhaal met jou of met elkaar te delen.
Van het werken met mensen uit een andere cultuur heb ik ook veel kunnen leren. Tijdens mijn ontmoetingen met de moeders in het ziekenhuis en de jongeren op kamp merkte ik dat ik veel vanuit mijn Nederlandse hulpverleners-perspectief keek. Op kamp viel als nel op dat de Guatemalteekse jongeren zich jonger gedroegen dan hun leeftijdsgenoten uit Nederland. Ook viel al snel op dat ze niet gewend waren om stil te zitten en (veel) verbale informatie te verwerken. We hebben daarom ons draaiboek vaak een beetje moeten aanpassen. Dit heeft mij laten inzien hoe belangrijk het is om altijd goed te blijven kijken of jouw manier van werken aansluit bij je doelgroep en om flexibel te zijn als dat niet zo is.
Door mijn ervaringen uit het ziekenhuis en Campamento Sonrisas heb ik geleerd om soms mijn eigen plan los te durven laten en allereerst aansluiting te zoeken. Wanneer het goed lukt om een rustige en veilige omgeving te bieden, durven mensen hun verhaal met jou of met elkaar te delen.
Ervaringen van Stefanie
De tijd die ik in Guatemala heb meegemaakt is voor mij heel erg waardevol. Zowel op persoonlijk gebied als op professioneel vlak heb ik veel mogen leren en ontdekken. In Guatemala zijn we regelmatig in het diepe gegooid en ben ik zelf buiten mijn comfortzone geweest, waardoor het een uitdagend maar zeer leerzaam avontuur was. Door het avontuur ben ik zekerder geworden over mijzelf en over mijn kwaliteiten als psychologe.
Ik heb geleerd dat de psychologie in Guatemala minder ontwikkeld is dan in Nederland, waardoor we ons geregeld afvroegen hoeveel impact onze bijdrage had. Maar na gesprekken met onder andere oprichtster Tessa de Goede-Ordoñez en haar broer Tom en door zichtbare (non-)verbale reacties, merkten we dat we meer deden dan we op het moment zelf soms dachten. Dit heeft me vooral geleerd om nog meer te kijken vanuit het idee dat ieder mens uniek is en daardoor ook zijn eigen aanpak of benadering nodig heeft. Ook omdat we veel verschillende kinderen en volwassenen hebben mogen ontmoeten. Zo gaf de ene moeder haar kind meteen uit handen wanneer ze mij ontmoette en hield een andere moeder zich afzijdig en haar kind het liefst zo dicht bij zich. Daarnaast sprak de ene jongere tijdens een tweede sessie openhartig over zijn moeilijke momenten en bleven andere jongeren meer op de achtergrond. Al met al was het een zeer bijzondere tijd in Guatemala en ben ik dankbaar dat ik het mooie werk van TESS Unlimited van dichtbij heb mogen meemaken. |
Uitgebreid reisverslag

In 2018 hebben wij Stefanie (25) en Tessa (27) dankzij de beurs van Meesters in de psychologie de kans gekregen om zes weken af te reizen naar Guatemala om ons daar als psycholoog in te zetten voor Tess Unlimited.
Tess Unlimited
Tess Unlimited biedt zorg aan kinderen met een schisis (hazenlip). Oprichtster Tessa de Goede heeft een enorme en aanstekelijke passie voor haar werk en is oprecht blij met ieder kind dat zij met haar team kan helpen. De stichting heeft een aantal lokale professionals in dienst (o.a. een diëtisit, een kinderarts en logopedisten) en werkt daarnaast met de inzet van lokale vrijwilligers. Op het kantoor van Tess Unlimited in Antigua hangt een gemoedelijke sfeer waardoor je je er al snel thuis voelt.
Guatemala en het gastgezin
Eenmaal in Guatemala aangekomen werden we opgehaald van het vliegveld en afgezet bij ons gastgezin in San Gaspar Vivar, net buiten Antigua. Wij sliepen samen in één gastgezin, bij een super lieve en gastvrije gastmoeder en haar twee kinderen (12 en 15). Onze gastmoeder heeft ons kennis laten maken met het lokale leven in Antigua. Ook hebben zij en haar kinderen ons veel geholpen met de Spaanse taal. Het huis waar we sliepen lag in een schattig dorpje en had uitzicht op drie omliggende vulkanen. Het sfeervolle Antigua was maar een kort ritje met de bus verwijderd. De busritten waren door de muziek en de mensen in de bus op zich al een bijzondere ervaring!
Taal
Zowel Stefanie als Tessa had van tevoren enige basiskennis van het Spaans. We hadden een paar weken de tijd om deze kennis op te frissen met oude schoolboeken en Duolingo en voor we het wisten was het al tijd om te gaan! In de eerste weken hebben we beide 4 ochtenden les gehad van privé maestro’s. Deze lessen waren best intensief en in de avonduren waren we bezig met ons huiswerk. Na deze week konden wij ons op kantoor, op straat en in ons gastgezin goed redden met ons Spaans en gingen wij vol goede moed de operatie week in. Tijdens die week bleek al snel dat ons Spaans te beperkt was om echt een goed gespek aan te kunnen gaan met de lokale bevolking. De mensen in Guatemala reageerden heel behulpzaam en geduldig als we uitlegden weinig Spaans te spreken, maar wij zelf hebben er af en toe goed van gebaald dat we niet altijd goed konden begrijpen en dus niet konden helpen zoals we graag hadden gewild. Omdat maar weinig mensen een andere taal dan Spaans machtig zijn, is een goede beheersing van het Spaans zeker aan te raden.
Projecten
De operatieweek Dit was het eerste project tijdens onze beurs waar we aan hebben meegewerkt. Tijdens deze week gingen we met een team van TESS Unlimited naar een klein ziekenhuis in het dorpje Patzún. Daarnaast was er een groot medisch team uit de Verenigde Staten, Canada en Mexico dat bestond uit chirurgen, anesthesisten en verpleegkundigen. Tijdens deze week zijn 36 kinderen geopereerd aan hun schisis. Op de eerste dag van de operatieweek werden alle (medische) gegevens verzameld van de ouders en kinderen. Onze taak op deze dag was het wegen van alle kinderen. De rest van de week hebben we zoveel mogelijk de ouders van de kinderen die werden geopereerd ondersteund. We hebben hen op hun gemak proberen te stellen en hebben waar we konden gesprekjes met hen gevoerd. Daarnaast hebben we de wachtende kinderen geprobeerd te vermaken en af te leiden van de spannende operatie. We hebben de hotels waar de ouders en kinderen verbleven bezocht, om te kijken hoe het ging en om onze hulp aan te bieden. Ook hebben we allebei operaties mogen bijwonen, wat ontzettend bijzonder was om te zien.
Tess Unlimited
Tess Unlimited biedt zorg aan kinderen met een schisis (hazenlip). Oprichtster Tessa de Goede heeft een enorme en aanstekelijke passie voor haar werk en is oprecht blij met ieder kind dat zij met haar team kan helpen. De stichting heeft een aantal lokale professionals in dienst (o.a. een diëtisit, een kinderarts en logopedisten) en werkt daarnaast met de inzet van lokale vrijwilligers. Op het kantoor van Tess Unlimited in Antigua hangt een gemoedelijke sfeer waardoor je je er al snel thuis voelt.
Guatemala en het gastgezin
Eenmaal in Guatemala aangekomen werden we opgehaald van het vliegveld en afgezet bij ons gastgezin in San Gaspar Vivar, net buiten Antigua. Wij sliepen samen in één gastgezin, bij een super lieve en gastvrije gastmoeder en haar twee kinderen (12 en 15). Onze gastmoeder heeft ons kennis laten maken met het lokale leven in Antigua. Ook hebben zij en haar kinderen ons veel geholpen met de Spaanse taal. Het huis waar we sliepen lag in een schattig dorpje en had uitzicht op drie omliggende vulkanen. Het sfeervolle Antigua was maar een kort ritje met de bus verwijderd. De busritten waren door de muziek en de mensen in de bus op zich al een bijzondere ervaring!
Taal
Zowel Stefanie als Tessa had van tevoren enige basiskennis van het Spaans. We hadden een paar weken de tijd om deze kennis op te frissen met oude schoolboeken en Duolingo en voor we het wisten was het al tijd om te gaan! In de eerste weken hebben we beide 4 ochtenden les gehad van privé maestro’s. Deze lessen waren best intensief en in de avonduren waren we bezig met ons huiswerk. Na deze week konden wij ons op kantoor, op straat en in ons gastgezin goed redden met ons Spaans en gingen wij vol goede moed de operatie week in. Tijdens die week bleek al snel dat ons Spaans te beperkt was om echt een goed gespek aan te kunnen gaan met de lokale bevolking. De mensen in Guatemala reageerden heel behulpzaam en geduldig als we uitlegden weinig Spaans te spreken, maar wij zelf hebben er af en toe goed van gebaald dat we niet altijd goed konden begrijpen en dus niet konden helpen zoals we graag hadden gewild. Omdat maar weinig mensen een andere taal dan Spaans machtig zijn, is een goede beheersing van het Spaans zeker aan te raden.
Projecten
De operatieweek Dit was het eerste project tijdens onze beurs waar we aan hebben meegewerkt. Tijdens deze week gingen we met een team van TESS Unlimited naar een klein ziekenhuis in het dorpje Patzún. Daarnaast was er een groot medisch team uit de Verenigde Staten, Canada en Mexico dat bestond uit chirurgen, anesthesisten en verpleegkundigen. Tijdens deze week zijn 36 kinderen geopereerd aan hun schisis. Op de eerste dag van de operatieweek werden alle (medische) gegevens verzameld van de ouders en kinderen. Onze taak op deze dag was het wegen van alle kinderen. De rest van de week hebben we zoveel mogelijk de ouders van de kinderen die werden geopereerd ondersteund. We hebben hen op hun gemak proberen te stellen en hebben waar we konden gesprekjes met hen gevoerd. Daarnaast hebben we de wachtende kinderen geprobeerd te vermaken en af te leiden van de spannende operatie. We hebben de hotels waar de ouders en kinderen verbleven bezocht, om te kijken hoe het ging en om onze hulp aan te bieden. Ook hebben we allebei operaties mogen bijwonen, wat ontzettend bijzonder was om te zien.

Beursprogramma Meesters in de Psychologie
De voorbereidingsweek
Gedurende deze week hebben we veel tijd op het kantoor doorgebracht van TESS Unlimited. Hier kregen we vier dagen lang elke ochtend Spaanse les, ieder met een eigen privé maestro. In de middagen hebben we het draaiboek voor de groepstherapie voor het Campamento gemaakt. Vanuit Nederland hadden we samen al nagedacht over een opzet van een draaiboek en deze hebben we op kantoor verder uitgewerkt. Dat we al een opzet hadden was heel fijn, maar vanuit Nederland was het lastig inschatten of onze ideeën zouden aansluiten bij de Guatemalteekse jongeren. Omdat we inmiddels twee weken in Guatemala waren, hadden we een beter beeld hadden gekregen van de Guatemalteekse bevolking en cultuur. Dit hebben we gebruikt om het draaiboek verder aan te passen. Ook de do’s en don’ts die we van Tessa en en haar broer Tom kregen waren daarbij erg nuttig. Op de laatste dag van de voorbereidingsweek hebben we het draaiboek besproken met net gearriveerde kindercoach, met wie de groepstherapie zouden gaan geven. Bij aanvang van het kamp hadden we ons draaiboek nagenoeg klaar en waren wij zelf enthousiast en goed voorbereid om de slag te gaan.
Campamento Sonrisas
Deze kampweek wordt door Tess Unlimited jaarlijks georganiseerd voor wat oudere kinderen en jongeren (ongeveer 13 tot 20 jaar oud) die meer hulp nodig hebben bij de gevolgen van hun schisis. Iedere ochtend krijgen zij daar psychologische ondersteuning en wanneer nodig logopedie. Tijdens de groepstherapieën hebben we veel aandacht besteedt aan emoties, (zelf)vertrouwen en zelfbeeld. Iedere middag waren we bezig met het voorbereiden en vertalen van de sessie voor de volgende dag. Voor de jongeren werd er iedere dag een ontspannend middagprogramma georganiseerd, waar wij ook vaak bij geholpen hebben. Dit programma was samengesteld door een groep Nederlandse vrijwilligers.
De evaluatieweek
Tijdens deze week wordt per kind bekeken wat hij/zij nog nodig heeft. Extra voedingsmiddelen of medicatie om aan te sterken voor een operatie, hulp bij het gehoor of de spraak, nog een aanvullende operatie, etc. Ook worden de baby’s die nieuw aangemeld zijn gescreend, waarbij wordt gekeken naar hun schisis en algemene conditie. Om ook alle kinderen in meer afgelegen gebieden te bereiken zijn we met het team de binnenlanden in getrokken. Dat betekende veel uren en kilometers maken in de bus, maar tegelijkertijd ook de kans om meer te zien van de (prachtige) binnenlanden van Guatemala! Tijdens deze week hebben wij les gegeven in mondhygiene en tandenpoetsen. Het gebit van kinderen met een schisis is extra kwetsbaar en de algemene hygiëne laat in Guatemala vaak te wensen over, dus er was veel werk aan de winkel.
Meesters in de psychologie
Mede dankzij deze beurs hebben wij een fantastische tijd gehad in Guatemala! We hebben op zowel persoonlijk- als professioneel vlak veel geleerd en we hebben veel nieuwe en bijzondere mensen leren kennen. Het beursprogramma is een absolute aanrader voor avontuurlijke, reislustige en nieuwsgierige psychologen!
De voorbereidingsweek
Gedurende deze week hebben we veel tijd op het kantoor doorgebracht van TESS Unlimited. Hier kregen we vier dagen lang elke ochtend Spaanse les, ieder met een eigen privé maestro. In de middagen hebben we het draaiboek voor de groepstherapie voor het Campamento gemaakt. Vanuit Nederland hadden we samen al nagedacht over een opzet van een draaiboek en deze hebben we op kantoor verder uitgewerkt. Dat we al een opzet hadden was heel fijn, maar vanuit Nederland was het lastig inschatten of onze ideeën zouden aansluiten bij de Guatemalteekse jongeren. Omdat we inmiddels twee weken in Guatemala waren, hadden we een beter beeld hadden gekregen van de Guatemalteekse bevolking en cultuur. Dit hebben we gebruikt om het draaiboek verder aan te passen. Ook de do’s en don’ts die we van Tessa en en haar broer Tom kregen waren daarbij erg nuttig. Op de laatste dag van de voorbereidingsweek hebben we het draaiboek besproken met net gearriveerde kindercoach, met wie de groepstherapie zouden gaan geven. Bij aanvang van het kamp hadden we ons draaiboek nagenoeg klaar en waren wij zelf enthousiast en goed voorbereid om de slag te gaan.
Campamento Sonrisas
Deze kampweek wordt door Tess Unlimited jaarlijks georganiseerd voor wat oudere kinderen en jongeren (ongeveer 13 tot 20 jaar oud) die meer hulp nodig hebben bij de gevolgen van hun schisis. Iedere ochtend krijgen zij daar psychologische ondersteuning en wanneer nodig logopedie. Tijdens de groepstherapieën hebben we veel aandacht besteedt aan emoties, (zelf)vertrouwen en zelfbeeld. Iedere middag waren we bezig met het voorbereiden en vertalen van de sessie voor de volgende dag. Voor de jongeren werd er iedere dag een ontspannend middagprogramma georganiseerd, waar wij ook vaak bij geholpen hebben. Dit programma was samengesteld door een groep Nederlandse vrijwilligers.
De evaluatieweek
Tijdens deze week wordt per kind bekeken wat hij/zij nog nodig heeft. Extra voedingsmiddelen of medicatie om aan te sterken voor een operatie, hulp bij het gehoor of de spraak, nog een aanvullende operatie, etc. Ook worden de baby’s die nieuw aangemeld zijn gescreend, waarbij wordt gekeken naar hun schisis en algemene conditie. Om ook alle kinderen in meer afgelegen gebieden te bereiken zijn we met het team de binnenlanden in getrokken. Dat betekende veel uren en kilometers maken in de bus, maar tegelijkertijd ook de kans om meer te zien van de (prachtige) binnenlanden van Guatemala! Tijdens deze week hebben wij les gegeven in mondhygiene en tandenpoetsen. Het gebit van kinderen met een schisis is extra kwetsbaar en de algemene hygiëne laat in Guatemala vaak te wensen over, dus er was veel werk aan de winkel.
Meesters in de psychologie
Mede dankzij deze beurs hebben wij een fantastische tijd gehad in Guatemala! We hebben op zowel persoonlijk- als professioneel vlak veel geleerd en we hebben veel nieuwe en bijzondere mensen leren kennen. Het beursprogramma is een absolute aanrader voor avontuurlijke, reislustige en nieuwsgierige psychologen!